I - Όραμα και στόχοι

H Περιβαλλοντική Εκπαίδευση βοηθά τους πολίτες όχι μόνο να αποκτήσουν γνώση του περιβάλλοντος, αλλά πάνω απ’ όλα να επιθυμούν να εργαστούν ατομικά και συλλογικά για την επίτευξη και τη διατήρηση μιας δυναμικής ισορροπίας μεταξύ της ποιότητας της ζωής και της ποιότητας του περιβάλλοντος.

Το περιβάλλον γίνεται αντικείμενο μάθησης: το μέσο και η πηγή για την απόκτηση γνώσεων. Οι μαθητές έρχονται κοντά στα περιβαλλοντικά προβλήματα, τα γνωρίζουν και προσπαθούν να βρουν λύσεις με στόχο την πρόληψη και την επίλυσή τους, καθώς και την ορθή διαχείριση των φυσικών πόρων.

Η επιλογή του σχολείου μας να δώσει έμφαση στην περιβαλλοντική εκπαίδευση εντάσσεται σε έναν από τους γενικούς άξονες της στρατηγικής του, που είναι η εξέλιξη των μαθητών σε πολίτες του κόσμου, καθώς αυτή προϋποθέτει άτομα ευαισθητοποιημένα στα θέματα του περιβάλλοντος και στα κοινωνικά προβλήματα.

Βασικοί εκπαιδευτικοί στόχοι του προγράμματός μας είναι οι μαθητές:

•  Να αποκτήσουν περιβαλλοντική συνείδηση, ώστε να γίνουν ενεργοί πολίτες.
•  Να κατανοήσουν τους όρους Reduce, Recycle, Reuse (3R’s) και τη σημασία τους για τη βιωσιμότητα του πλανήτη.
•  Να έρθουν σε επαφή με πραγματικά περιβαλλοντικά προβλήματα που η γενιά τους θα κληθεί να αντιμετωπίσει στο μέλλον, όπως αυτό της παραγωγής ενέργειας καθώς και της επάρκειάς της.
•  Να καταλάβουν τους διαφορετικούς τρόπους παραγωγής ενέργειας και κυρίως αυτών που δίνουν έμφαση στην αειφόρο ανάπτυξη.
•  Να μάθουν να συνεργάζονται για την επίλυση προβλημάτων χρησιμοποιώντας την επιστημονική μέθοδο.
•  Να έρθουν σε επαφή και να χρησιμοποιήσουν τεχνολογίες όπως 3D design, 3D modeling και 3D printing.
•  Να δημιουργούν παρουσιάσεις/projects και να τις παρουσιάζουν στην τάξη αναπτύσσοντας δεξιότητες ομιλίας μπροστά σε κοινό.
•  Να ευαισθητοποιηθούν στην ορθολογική χρήση των φυσικών πόρων και την ορθή χρήση της τεχνολογίας.
•  Να καλλιεργήσουν αξίες και να δημιουργήσουν νέα πρότυπα, στάσεις και συμπεριφορές απέναντι στο περιβάλλον.
•  Να καταγράψουν και να αξιολογήσουν εναλλακτικές πηγές ενέργειας. Να τις διαχωρίσουν από τις συμβατικές μορφές ενέργειας.
•  Να εξάγουν συμπεράσματα χειριζόμενοι συσχετισμούς με κριτικό τρόπο.
•  Να κάνουν την περιβαλλοντική συνείδηση τρόπο ζωής και σκέψης ακόμα και εκτός σχολικών πλαισίων.

II - Περιγραφή Έργου

Η διαδικασία που ακολουθήσαμε ήταν η εξής:

•  Αρχικά επιλέξαμε τις τάξεις όπου θα μπορούσε να εφαρμοστεί το πρόγραμμα αυτό. Το εντάξαμε στις Ε’, Στ’ τάξεις, επειδή θέλαμε οι μαθητές της Ε’ να προσεγγίσουν το μάθημα της Φυσικής με θετικό τρόπο, εφόσον για πρώτη φορά θα έκαναν Φυσική. Επίσης, οι μεγαλύτεροι μαθητές της Στ’ Δημοτικού έγιναν οι καλύτεροι βοηθοί τους.
•  Οι μαθητές της Ε’ ενημερώθηκαν για το project υδροπονίας που εδώ και δύο χρόνια λειτουργεί στο σχολείο μας. Παρακολούθησαν βίντεο και παρουσιάσεις σχετικά με την καινοτόμο αυτή μέθοδο για την καλλιέργεια των φυτών χωρίς χώμα και κατόπιν, τους ζητήθηκε να δημιουργήσουν και δικές τους παρουσιάσεις. Φύτεψαν πιπεριές και λουλούδια στο μικρό υδροπονικό σύστημα παραγωγής λαχανικών, το οποίο υπάρχει στο Εργαστήριο Φυσικών Επιστημών (http://sat-lab.palladio.edu.gr) του σχολείου μας και ανέλαβαν τη φροντίδα τους. Ετοιμάζουν, πλέον, τον δικό τους μικρό κάθετο υδροπονικό κήπο τον οποίο θα φτιάξουν χρησιμοποιώντας ανακυκλώσιμα υλικά, καθώς και πλαστικά μέρη τυπωμένα στον 3D printer του σχολείου μας.
•  Οι μαθητές της Στ’ παρακολούθησαν βίντεο για τη σημασία του κύκλου του νερού και για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Προετοίμασαν εργασίες τις οποίες παρουσίασαν στην τάξη προτείνοντας τρόπους εξοικονόμησης ενέργειας.
•  Όλα τα παιδιά χρησιμοποίησαν την εφαρμογή της Google, «Expeditions» για να περιηγηθούν μέσω της τεχνολογίας AR σε υδροηλεκτρικά εργοστάσια ανά τον κόσμο και να μάθουν για τα διάφορα είδη τους.
•  Πραγματοποιήσαμε επίσκεψη στο φράγμα της λίμνης Πλαστήρα στον νομό Τρικάλων και περιηγηθήκαμε στον υδροηλεκτρικό σταθμό όπου ενημερωθήκαμε για τη λειτουργία του.
•  Τέλος, κατασκευάστηκε ένα διαδραστικό έκθεμα σε μορφή μακέτας η οποία προσομοιώνει την πλήρη λειτουργία ενός υδροηλεκτρικού εργοστασίου. Ο χρήστης μπορεί να ελέγχει την ισχύ της παραγόμενης ενέργειας ρυθμίζοντας παραμέτρους που έχουν να κάνουν με την ροή του νερού. Τα κομμάτια του φράγματος καθώς και όλης της μακέτας σχεδιάστηκαν από τους μαθητές στο πρόγραμμα Tinkercad και τυπώθηκαν στον 3D printer του σχολείου μας. Κατόπιν, μαθητές έβαψαν τα κτήρια και το φράγμα και τα τοποθέτησαν στη μακέτα. Στόχος είναι η μακέτα αυτή να χρησιμοποιηθεί στο μάθημα της Φυσικής της Στ’ τάξης, ώστε να χρησιμεύσει ως εποπτικό μέσο υψηλής ποιότητας στο κεφάλαιο των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.

IIΙ - Προκλήσεις - Εμπόδια

Κατά τη διάρκεια του προγράμματος συναντήσαμε αρκετές δυσκολίες:

•  Συμμετοχή μαθητών από διαφορετικές τάξεις, με διαφορετικές γνώσεις οι οποίοι χρειάστηκε να συνεργαστούν.
•  Η κατασκευή της μακέτας, η εκτύπωση των κομματιών, η αγορά των υλικών χρειάστηκαν επιπλέον χρόνο και επιβάρυναν τον προϋπολογισμό του project.
•  Χρειάστηκε να χρησιμοποιηθούν εφαρμογές που οι μαθητές δεν έχουν διδαχτεί, όπως Tinkercad. Οι μαθητές χωρίστηκαν σε ομάδες και εργάστηκαν ομαδικά στους υπολογιστές του σχολείου με την επίβλεψη των εκπαιδευτικών.
•  Διαφοροποιήθηκαν τα μαθήματα του σχολικού προγράμματος για να μπορέσουν να ενταχθούν θέματα όπως οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Στα βιβλία των Αγγλικών δεν υπάρχει τόσο εξειδικευμένο μάθημα αλλά θέματα περιβάλλοντος παρουσιάζονται σε γενικό πλαίσιο.
•  Χρήση της αγγλικής γλώσσας σε επιστημονικό πλαίσιο. Οι μαθητές των τάξεων του Δημοτικού χρειάστηκε να δουλέψουν με λεξιλόγιο το οποίο δεν έχουν διδαχτεί. Χρειάστηκε έτσι επιπλέον βοήθεια από τους εκπαιδευτικούς και προβολή βίντεο και παρουσιάσεων για να κάνουν κατανοητούς δύσκολους όρους, όπως «precipitation», «condensation».
•  Εύρεση επιπλέον ωρών για την ολοκλήρωση του έργου. Χρειάστηκε να δουλέψουμε με τα παιδιά επιπλέον ώρες του καθημερινού ωρολογίου προγράμματος. Τροποποιήσαμε την ύλη των μαθημάτων για να εντάξουμε το project, τη δημιουργία των παρουσιάσεων, τον σχεδιασμό των επιμέρους κομματιών της μακέτας.

V - Συμπερασματικά

Μέσα από αυτή τη διαδικασία οι μαθητές ήρθαν πιο κοντά στα περιβαλλοντικά προβλήματα και στην αναζήτηση λύσεων για την αντιμετώπισή τους. Ενημερώθηκαν για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Χρησιμοποίησαν εφαρμογές και προγράμματα σχεδιασμού και ενίσχυσαν την δημιουργικότητα και την φαντασία τους. Έμαθαν να συνεργάζονται για την ολοκλήρωση των παρουσιάσεών τους και της μακέτας. Οι μαθητές έδειξαν ενθουσιασμό για το project, ανυπομονούν για τα επόμενα στάδια και την εξέλιξή του. Η μακέτα, άλλωστε, θα χρησιμοποιηθεί στο μάθημα της Φυσικής, της Γεωγραφίας και του STEM και θα συμβάλλει στην καλύτερη κατανόηση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.